برای اینکه یک قطار به حرکت خود ادامه دهد، به سوخت ضرورت دارد؛ به همین ترتیب، یک دولت و یک کاروبار برای بقا، دوام و رونق خود به دیتا. این دیتا غالباً برای دو هدف عمده جمع‌آوری و استفاده می‌شود: ۱. حفظ ریکارد و سیاهه‌یی از پروسه عملیاتی و؛ ۲. بهبود تصمیم‌گیری تحلیل‌محور.
کتاب مرتبط: The Data Warehouse Toolkit
پروسه‌های عملیاتی در داخل سیستم‌های عملیاتی (Operational system) اجرا می‌شوند. شخص، کاروبار و دولت رویدادهای مهمِ این سیستم را ثبت و سیاهه می‌کند. سیاهه کردنِ رویدادها یکی از اهداف اولیه جمع‌آوری و استفاده از دیتا است.
تصمیم‌گیری تحلیل‌محور اما، در سیستم‌های هوش تجارتی و انبار دیتای تحلیلی (BI/DW system) اجرا می‌شود. در این سیستم‌ها، با مطالعه تاریخچه یک پروسه و مجموعه از رویداد، به بهبود تصمیم‌گیری دیتامحور کمک می‌شود. این دومین هدف جمع‌آوری و استفاده از دیتا است.
هدف نخست: ثبت رویدادها
هدف اول جمع‌آوری و استفاده از دیتا ثبت و سیاهه کردنِ رویدادها و وقایع است که در سیستم‌های عملیاتی روی می‌دهند.
سیستم‌های عملیاتی جای است که دیتا به شکلِ پیوسه در آن وارد، ثبت و سیاهه (Record) می‌شود؛ مثلِ مشخصات ورودی و خروجی مسافران در مرز میان دو کشور.
این نوع سیستم در هر زمان غالباً با یک مبادله و ترانزکشن (Transaction) سروکار دارد و نه بیشتر. مثلا: ثبت آخرین تاریخ خروج یک شخص از مرز یک کشور.
مسئول حاضری در یک مکتب، مأمور ثبت احوال نفوس در اداره احصائیه و معلومات، کارمند بخش پذیرش در یک رستورانت و حسابدار یک شرکت خصوصی از نمونه‌های‌اند که با جمع‌آوری و استفاده از دیتا این هدف را تعقیب می‌کنند.
وظایف کارمندان سیستم‌های عملیاتی ثابت و تکراری است. آنها معمولاً یک یا چند وظیفه عملیاتی (Operational task) را هر روزه به شکل تکراری انجام می‌دهند. وظایف آنها به سادگی قابل یادگیری است.
به‌عنوان نمونه، به کارِ دیروز، امروز و فردای یک کارمندِ خدمات پُستی یا مأمور آرشیف در یک اداره دولتی دقت کنید.
با کمی توجه و تعمق می‌توان کارهای روزمره این مأمورین و دیگر کارمندان سیستم‌های عملیاتی را با دقتِ قابل‌توجه پیش‌بیینی کرد.
این یعنی، به سرعت و سادگی می‌توان دریافت که آنها فردا چی کار خواهند کرد، دیگر فردا چی می‌کنند و روزهای بعد از آن.
در پروسه‌های عملیاتی، ثبت آخرین وضعیت با هدف داشتن سیاهه، سند و ثبوت از از اهمیت ویژه برخوردار است.
هدف اول ذخیره و استفاده از دیتا را می‌توان به این شکل خلاصه کرد:
- ثبت و نگهداری آخرین وضعیت مهم است.
- کارمندان این سیستم معمولاً با یک ترانزکشن در عین زمان سروکار دارد.
- کارشان تکراری، به‌سادگی قابل یادگیری و قابل‌پیش‌بینی است.
دلیل و هدف اول استفاده از دیتا از دیر زمانی، خصوصاً از زمانی که آدمی خط و نوشتن را اختراع کرد، به این‌سو ادامه داشته است. در مرور زمان، با تسهیل، تسریع و ازدیاد تولید دیتا، حالا هدفِ دوم هم اهمیتِ فوق‌العاده‌ی پیدا کرده.
هدف دوم: بهبود تصمیم‌گیری
دلیل و هدفِ دومِ جمع‌آوری، ذخیره و استفاده از دیتا به واسطه دولت‌ها، کاروبارها/سازمان‌ها و افراد بهبود تصمیم‌گیری دیتامحور است.
در این سیستم، به جای ثبت آخرین وضعیت، تاریخچه فعالیت‌ها، ترانزکشن‌ها و مبادلات بیشتر در توجه قرار می‌گیرند و تغییرات در انتروال‌های زمانی مشخص بررسی و تحلیل می‌شوند.
برای مثال، کسی که رشد صادرات محصولات یک کشور را بررسی می‌کنند، در واقع، از دیتا با این هدف خاص استفاده می‌کند.
شخصی کا چینل یوتیوب دارد و تغییرات تعداد بیننده‌های چینل خود را تعقیب و و تحلیل می‌کند، از دیتا با این هدف کار می‌گیرند.
یادآوری: در سیستم‌ها و پروسه‌های عملیاتی ثبت آخرین وضعیت مهم است؛ در سیستم‌های هوش تجارتی و انبار دیتای تحلیلی ولی بررسی تاریخچه.
با این توضیح، تصمیم‌گیری تحلیل‌محور با بررسی تاریخچه‌ی رویدادها در انتروال زمانی خاص ممکن می‌شود. در نهایت، از نتایج این بررسی‌ها و یافته‌ها برای بهبود تصمیم‌گیری استفاده می‌شود.
در هنگام استفاده از دیتا با هدف بهبود تصمیم‌گیری تحلیل‌محور، صدها و هزاران ترانزکشن و مبادله در عینِ زمان بررسی می‌شوند؛ نه یک ترانزکشن.
هدف دوم جمع‌آوری و استفاده از دیتا را می‌توان به شکل ذیل خلاصه کرد:
- تعداد ترانزکشن‌ها یکی نه، بلکه زیاد است.
- به جای آخرین وضعیت، تغییرات در انتروال زمانی مهم است.
- تغییرات با الگویابی برای پیش‌بینی آینده و تصمیم‌گیری دیتامحور استفاده می‌شود.
این همه را گفتم تا بگویم اگر کسی، کاروباری، شرکتی، سازمانی و دولتی دیتا ذخیره می‌کند، ممکن یکی یا دو هدف ذیل را تعقیب می‌کنند.
مقاله مرتبط: بسته Power BI؛ ابزاری مدرن برای تحلیل دیتا
اول، دیتا ذخیره می‌کند تا رویدادها را ثبت و سیاهه کنند؛ و بنا بر ضرورت، در آینده به آن برگردند و به یاد بیاورند، چی، کجا و چرا روی داده بود و اتفاق افتاده بود.
دوم، دیتا ذخیره می‌کنند تا با استفاده از آن تغییرات را در انتروال زمانی و گستره‌های مکانی خاص بررسی کرده و از روی آن به بهبود تصمیم‌گیری کمک کنند.
دیدگاهتان را بنویسید